
Thú vui nuôi cá cảnh phổ biến ở nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có cả Việt Nam. Cá Koi là một giống cá kiểng, có hình dáng và màu sắc rất đẹp. Đây là một loài cá chép đến từ Nhật Bản đã được thuần hóa, chúng được con người lai tạo lại để phụ vục cho việc nuôi cá cảnh. Từng là Quốc Ngư của đất nước Mặt Trời Mọc, thú vui nuôi cá Koi làm cảnh trước đây chỉ phổ biến ở Nhật, song nhiều năm trở lại đây thú vui nuôi cá Koi làm kiểng lan tỏa khắp các nước trên thế giới, có cả Việt Nam. Chính màu sắc rực rỡ của chúng đã thu hút thị hiếu giới nuôi cá cảnh.
Cá Koi vốn dĩ đã mang lại làn gió mới cho thị trường cá kiểng. Tuy nhiên để chăm sóc và nuôi dưỡng chúng khỏe mạnh là điều không hề dễ dàng. Đặc biệt ở dòng cá này rất khó nhận biết thời kì sinh sản của chúng. Vậy bài viết hôm nay sẽ hướng dẫn bạn những dấu hiệu nhận biết cũng như cách nuôi dưỡng loại cá này đúng cách nhất.
Nguồn gốc, xuất xứ của cá chép Koi Nhật Bản
Xuất hiện từ đầu đầu thế kỷ 20, năm 1914. Để tôn vinh hoàng tử Hirohito, Nhật Bản đã cho triển lãm giống cá chép Koi đầu tiên tại Tokyo và đảo Niigata chính thức được mang tên Niigata Koi. Từ đây, cá chép Nhật với 2 màu chủ đạo “đỏ và trắng” được tôn vinh và mua bán rộng rãi.
Để nghiên cứu thêm về cách lai tạo màu, sinh sản, nhân giống và nuôi dưỡng v.v. Từ năm 1950, Nhật Bản đã cử các chuyên gia đến học hỏi tại Trung tâm Khoa học Kỹ thuật thuộc khoa Sinh vật trường Đại học Chicago và khoa Hóa lý thuộc Viện nghiên cứu Illinois, Hoa Kỳ.
Cá chép do người Nhật lai tạo đẹp về màu sắc và đắt giá. Do vậy, mỗi khi nhắc đến loài cá chép được lai tạo có nhiều màu sắc đẹp. Người ta liên tưởng ngay đến người Nhật và thường được dùng chung một tên gọi là “cá chép Nhật”. Thực ra, cá chép do Nhật Bản lai tạo có tên gọi là Nishikigoi. Dịch ra tiếng Việt là cá chép nhiều màu sắc, đến thế kỷ 19 thì có thêm tên gọi KOI. Từ Koi theo tiếng Nhật là cá chép, từ đồng âm khác nghĩa là tình yêu, yêu mến.
Nhận biết cá Koi mang thai có khó không?

Nhận biết cá koi mang thai không khó, giống như những sinh vật khác, bụng của chúng sẽ to lên. Khí đó, bạn sẽ quan sát bụng cá koi phình to hình bầu dục hoặc hình hộp chữ nhật. Lưu ý, tránh nhầm lẫn với những con koi đực bị “béo bụng”, vị trí phình sẽ ở trước ngực. Để phân biệt, đơn giản chỉ cần cho chúng nhịn ăn 2 – 3 ngày, chỗ phồng sẽ nhỏ đi.
Ngoài ra, người nuôi có thể nhận biết thông qua các chấm nhỏ trên bụng cá. Khi cá cái mang thai sẽ xuất hiện các chấm nhỏ màu đỏ trên bụng cá, gần huyệt sinh sản. Càng gần ngày sinh, các nốt này càng nổi rõ hơn. Như vậy, chấm đỏ vừa báo hiệu mang thai, vừa báo hiện cá koi sắp đẻ. Tuy nhiên, một số con không mang thai cũng có thể xuất hiện chấm này nhưng màu sắc sẽ nhạt hơn.
Cá koi sắp đẻ – làm sao để nhận biết?
Muốn cá koi sinh sản có 2 cách, một là đợi đến mùa sinh sản cho chúng sinh sản tự nhiên. Hai là thụ tinh nhân tạo. Trong đó, thụ tinh nhân tạo được sử dụng nhiều hơn. Vì người nuôi có thể kiểm soát được chất lượng trứng. Đảm bảo chất lượng giống cá mới tốt nhất.
Với cách thụ tinh nhân tạo, koi bố mẹ chọn lọc được bắt thả vào bể riêng, cho ăn thức ăn chuyên dụng. Sau đó được tiêm thuốc kích thích sinh sản. Sau đó, đợi 3 – 5 giờ sáng sớm ngày hôm sau cá cái sẽ đẻ trứng, cá đực bơi theo sau thụ tinh.
Tiêu chuẩn chọn cá koi bố mẹ chuẩn
- Cá được khoảng 7-8 tuổi là đến giai đoạn trưởng thành và phát triển ổn định với môi trường xung quanh. Lựa chọn những con cá tốt nhất trong tổng số cá koi theo từng loại.
- Với cá cái: lật ngửa bụng cá, chọn những con bụng to, da bụng mềm đều, lỗ sinh dục sưng và có màu ửng hồng, trứng có độ rời cao. Nếu vuốt nhẹ bụng cá từ ngực trở xuống cá tiết ra vài trứng.
- Với cá đực: chọn những con có tinh dịch màu trắng sữa, kiểm tra bằng cách vuốt nhẹ phần bụng gần lỗ sinh dục. Tuy nhiên, không nên vuốt nhiều lần vì cá sẽ mất nhiều tinh dịch ảnh hưởng đến tỷ lệ thụ tinh.
Một trường hợp khác, khi mua cá về chúng đang mang thai, xác định thời gian cá đẻ như thế nào? Theo đó, căn cứ vào thời gian thai kỳ của cá koi. Từ 20 – 40 ngày, trong khoảng thời gian đó cá sẽ đẻ. Khi đó, người nuôi hay chuẩn bị tốt hồ sinh và các điều kiện khác để cá có môi trường sinh sản tốt nhất.
Hồ sinh cho cá Koi sinh sản cần được chuẩn bị như thế nào?
Cá koi sắp sinh sản không sống chung với những con cá khác để tránh “cá lớn nuốt cá bé”. Những con koi lớn sẽ ăn trứng và cá koi con không phải con chúng. Cách chuẩn bị hồ sinh như sau:
Chuẩn bị hồ sinh
Hồ sinh cho cá koi là hồ xi măng, kích thước 2,5m x 5m x 1,2 m, đáy phẳng. Bên trong không có chướng ngại vật hay vật nhọn làm bị thương cá bố mẹ. Lấy nước vào bể trước 2 ngày so với ngày thả cá bố mẹ vào đó, mực nước 0,5m. Sau khi cá sinh xong, bắt cá bố mẹ ra khỏi hồ và còn lại trứng cá bên trong. Để bắt cá dễ dàng hơn. Người nuôi nên giăng lưới xung quanh hồ sinh.
Muốn tạo môi trường sinh sản gần giống tự nhiên nhất. Người nuôi nên đặt vào hồ sinh các tảng đá ven hồ kích thước vừa phải, các yêu cầu khác như sau:
- Nếu những tảng đá là đá san hô, việc sinh sản của cá chép Koi sẽ rất thuận lợi và chúng sẽ có cảm giác như đang sinh trong môi trường tự nhiên.
- Những tảng đá được đặt cạnh nhau và có tạo ra các khe hở và các con cá chép Koi trưởng thành còn lại trong hồ không thể bơi vào được.
- Những khe hở này giúp rêu phát triển sẽ cực kỳ tốt cho trứng cá chép Koi bám vào.
Chuẩn bị dinh dưỡng
Thức ăn cho cá koi mùa sinh sản khác với bình thường, cần bổ sung nhiều chất dinh dưỡng để các con khỏe, chất lượng tốt. Theo đó, cách cung cấp dinh dưỡng cho cá koi mùa sinh sản như sau:
Thức ăn: Cám có 35 – 40% hàm lượng đạm, bón phân gây màu định kỳ tạo nguồn thức ăn tự nhiên. Lượng phân bón tùy vào màu nước, phải dùng phân chuồng đã ủ hoai.
Lượng thức ăn: Cho cá ăn khơi lượng thức ăn bằng 5 – 7% tổng trọng lượng đàn. Có thể thay đổi tùy vào điều kiện khí hậu môi trường có thuận lợi hay không hoặc tùy vào sức khỏe đàn cá.